زینب صناعی
نشست سینما و آخرالزمان با عنوان "مدیریت آخرالزمانی در حوزه سینما" با حضور دکتر شاه حسینی به همت کانون اندیشه جوان و بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات در سالن علامه طباطبائی(ره) دانشکده علوم پایه برگزار شد.

به گزارش خبرنگار کانون اندیشه جوان در این نشست دکتر "مجید شاه حسینی" پژوهشگر سینما گفت: در حال حاضر در دوره ای به سر می بریم که نسبت مردم با رسانه بسیار ویژه شده است و زمانی مواجهه ی ما با تولیدات رسانه ای کم بود اما امروز در روزگاری به سر می بریم که هر دانشجو در خانواده و در فضایی که حضور دارد به عنوان جزئی از گروه مرجع محسوب می شود.
وی اظهار داشت: هم اکنون فضای مدیریت آخرالزمانی رسانه بسیار جدی است و رسانه، بشر را به سمت سپهر آخرالزمانی جلو می برد.

این استاد دانشگاه با طرح این سؤال که آخرالزمان یعنی چه، افزود: وقتی از آخرالزمان صحبت می کنیم از نقطه پایان دنیا حرف نمی زنیم بلکه منظور فصل پایانی و نتیجه گیری عالم است که رسانه مخاطب را به این فصل می کشاند و فضای آخرالزمان را برای بیننده ترسیم می کند.
شاه حسینی با اشاره به اینکه کل مواجهات آخرالزمانی در رسانه سینما و رسانه های تصویری به 5 قسمت تقسیم می شود، اضافه کرد: فیلم های آخرالزمانی شامل آخرالزمان طبیعی، آخرالزمان تکنولوژیک و فناوری، آخرالزمان علمی- تخیلی، آخرالزمان اسطوره ای و آخرالزمان دینی است که آنچه این 5 گروه را با هم متفاوت می کند مختصات این گروه است که البته نقاط اشتراکی نیز با یکدیگر دارند و می توانید فیلمی را پیدا کنید که محورش آخرالزمان طبیعی است اما رگه هایی از آخرالزمان تکنولوژی نیز دارد.

آخرالزمان طبیعی

وی تصریح کرد: آخرالزمان طبیعی فصلی است که در آن عالم با طبیعت مقابله می کند و طبیعت شرایط آخرالزمانی را برای بشر فراهم می کند.
این استاد دانشگاه بیان داشت: در این نوع از سینمای آخرالزمانی انسان به بهره وری و بهره برداری بی اندازه از طبیعت روی آورده که لطمات جبران ناپذیری را به دنبال می آورد و شاید یکی از مهمترین مستندها در این باره مستند "خانه" باشد که به نوعی بشر در تبادل طبیعت احساس شرمندگی می کند.
شاه حسینی اظهارکرد: در این مدل طبیعت که همه امکانات خود را در دسترس بشر قرار می دهد توسط بشر نابود می شود و سینمای آخرالزمانی طبیعی نسبت به انسان عکس العمل نشان می دهد و از انسان مانند برخورد شهاب سنگ عظیم به کره زمین، گرمای وحشتناک، سیل و زلزله انتقام می گیرد.
وی ادامه داد: در سینمای آخرالزمان طبیعی که مصداق فیلم هایی مانند برخورد عمیق، روز پس از فردا و فیلم 2012 است، منجی، دانشمندان و طبیعت شناسان هستند که با معلومات و دانش به نوعی بشر را در مقابل ظلمی که به طبیعت کرده اند، توبه می دهند.
این استاد دانشگاه با اشاره به فیلم "2012" افزود: در این فیلم رگه هایی از آخرالزمان اسطوره ای دیده می شود اما جنس این فیلم از نگاه آخرالزمان طبیعی است و فرجام آن نیز دینی است که بشر برای نجات باید کشتی های بسیاری مانند کشتی حضرت نوح (ع) بسازد.
این پژوهشگر سینما عنوان کرد: در فیلم های آخرالزمانی که در مجموعه های ژاپنی بیشتر دیده می شود، نمادی را برای طبیعت در نظر گرفته اند که هر زمان که موجوداتی بشر را تهدید می کنند، آن نماد طبیعت به داد انسان می رسد و نزدیک به 20 فیلم در خصوص هیولایی به نام گودزیلا ساخته اند که در آن نشان می دهند گودزیلا که نماد مادر طبیعت است به یاری انسان ها می آید.

آخرالزمان تکنولوژیک

وی با اشاره به آخرالزمان تکنولوژیک که مدل دیگری از سینمای آخرالزمانی است، گفت: دراین مدل بشر امکان نابودی خودش را خودش فراهم می کند و تکنولوژی ساخته دست بشر است اما سبب نابودی انسان ها را فراهم می کند که تعداد این قبیل فیلم ها مانند ترمیناتور بسیار است و در این فیلم ربات های هوشمند که توسط بشر ساخته شده اند از جایی با خود بشر رقابت می کنند و حتی نسل بشر را در داخل تونل زمان نابود می کنند.
شاه حسینی ادامه می دهد: این هیولای هوشمند مصنوع دست بشر از مصادیق بارز آخرالزمان تکنولوژیک است و یا در فیلم ماتریکس که رایانه مهمترین موضوع آن است انسان زندانی مصنوع خود می شود و مانند ویروس به زندگی بشری خود ادامه می دهد که نئو به عنوان یک منجی و قهرمان جدید، بشر را از این وضعیت نجات می دهد.
وی یکی از مشهورترین فیلم ها در این زمینه را "ادیسه 2005" دانست و افزود: در فیلم دکتر استنج لاو نیز ماشین هوشمند با نخستین انفجار اتمی فعال می شود و تصمیم می گیرد انسان را نابود کند، همان ماشینی که روس ها برای دفاع از کشور خود ساخته اند اما دیگر حتی آنان نیز نمی توانند آن را متوقف کنند.

آخرالزمان علمی- تخیلی

این پژوهشگر سینما، فیلم های آخرالزمان علمی- تخیلی را نیز دارای گستردگی بسیاری دانست و عنوان کرد: این فیلم ها با مفاهیم و بلایای آخرالزمانی از جنس علمی- تخیلی هستند مانند موجودات فضایی که شرایط آخرالزمان را برای بشر ایجاد می کنند و به نوعی مواجهه ی بشر با همزادان خود است که گاهی این همزادها مانند فیلم جنگ برخورد از زیر زمین می جوشند.
شاه حسینی تصریح کرد: منجیان این فیلم ها تلفیقی از دانشمندان، حادثه جویان و انسان های شجاع و نترس و زبده هستند که هم مهارت تکنسین ها و هم شجاعت حادثه جویان را مانند مجموعه ایندیا جونز دارند.

آخرالزمان اسطوره ای

وی با اشاره به دسته چهارم فیلم های آخرالزمانی بیان داشت: فیلم های آخرالزمان اسطوره ای از اعماق تاریخ می آیند و شرایط را برای انسان مدرن مانند فیلم بیگانه مطرح می کنند.
این پژوهشگر سینما ادامه داد: در فیلم بیگانه موجود باستانی صبر کرده تا فضانوردان به سراغش بروند و از مغز و دل میزبان حمله می کنند که در فیلم های متعددی این مسئله قابل مشاهده است.
شاه حسینی با اشاره به اینکه گاهی اوقات این مفاهیم نمادین هستند اما جنس آن اسطوره ای است گفت: مانند "خون دایناسورها" که در ژئوم حشره ای که در درختی قرار دارد است و نسل دایناسورها توسط انسان دوباره تولید می شود و دایناسورها برخلاف انسان مدرن شورش می کنند.
وی تصریح کرد: مصادیق فیلم های آخرالزمان اسطوره ای بسیار است و منجییان آخرالزمانی کافیست یک نگاه تقدیری که گفته باشند این منجی است، مانند فیلم "نارنیا" داشته باشند که در آن منجی کودکان هستند و شرایط نجات بشر را فراهم می کنند یا فیلم "افسانه آرتور" که یک کودک می تواند شمشیر را از سنگ بیرون آورد و منجی می شود.

آخرالزمان دینی

این پژوهشگر سینما، فیلم های آخرالزمان دینی را رقابت میان ادیان یا میان انسان های متدین و غیر دینی و در کل میان خیر و شر دانست و گفت: در این مدل از فیلم ها موجودات خیر و شر فضای آخرالزمان موحشی را برای بشر فراهم می کنند مانند فیلم "امگاکد" که به جنگ های صلیبی اشاره می کند و مدت آن را بیش از 200 یا 300 سال می داند و نشان می دهد که این جنگ ها در آخرالزمان نیز ادامه دارد.
وی افزود: رد پای اندیشه جنگ های صلیبی را حتی در سیاست نیز می توان دید و کشوری که می خواهد لشگرکشی کند از واژه جنگ های صلیبی استفاده می کند.
شاه حسینی اضافه کرد: منجیان در فیلم های آخرالزمان دینی از قدیسان تا انبیا و اولیا هستند که در فیلم هایی مانند: جن گیر، طالع نحس و پایان دنیا این نگاه جدی می شود و ظهور و بروز آن را در مجموعه "امگاکد 1 و 2" به خوبی می توان دید.
این پژوهشگر سینما ادامه داد: اگر به فیلم های هالیوود دهه 70 نگاه کنیم، 95 درصد این فیلم ها از جنس روز است و این نوع سینما تا به امروز بسیار فرق کرده است و انگار موجودات دنیا دخانی شده اند و موجودات بشری بازیگران آن نیستند که بشر در میان نبرد میان خیر و شر قرار دارد، مانند فیلم آواتار که این فرمول کاملاً در آن رعایت شده است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از کودکان و نوجوانان در دوره شکل گیری خود بسیاری از ارزش های اخلاقی و دینی خود را از اینگونه فیلم ها به دست می آورند، عنوان کرد: در تعاریف آنان از خدا و شیطان و فرشته تحت تأثیر این نوع فیلم ها بی آنکه بدانیم وارد فرایند ارزش سازی و ارزش سوزی شده ایم.
شاه حسینی گفت: اگر از یک کودک بپرسیم که تعریفش از شیطان چیست، او از نگاه کتاب انجیل شیطان را تعریف می کند که انسانی است که می تواند به جبر بشر را وادار به گناه کند و می تواند انسان را بکشد که مظهر هول و هراس و دلهره نیز است.

فیلم های آخرالزمانی در حوزه تربیت و سیاست اثرگذارند

این پژوهشگر سینما ادامه داد: حقیقت آن است که سینما و فیلم از جنس سرگرمی است که ما می بینیم اما واقعیت برتر آن است که داریم آموزش می بینیم و اگر بیننده ذهن پویا و فعالی داشته باشد بعد از دیدن این قبیل فیلم ها تأمل می کند اما برای کسانی که فیلم را به صورت تفریح می بینند اینگونه نیست.
وی با اشاره به اینکه فیلم های آخرالزمانی نه تنها در حوزه تربیت انسان ها بلکه در فضای سیاست هم تعیین نقش می کنند و بخشی از مدیریت سیاسی و اقتصادی دنیا براساس این فیلم ها شکل می گیرد، ادامه داد: اگر هالیوود را تعطیل کنند فروش البسه و اسلحه آمریکایی به یک چهارم تنزل پیدا می کند و در نهایت شیوه زندگی آمریکا مهمترین تعریفش همان هالیوود است و تأثیرات اقتصادی و سیاسی یک فیلم آن چیزی نیست که تنها در گیشه ببینیم.
شاه حسینی اظهار کرد: مدیریت آخرالزمانی تنها با اعتقادات آدمی کار ندارد بلکه با مدل موضع گیری سیاسی، اجتماعی و فرهنگی او نیز سروکار دارد.

در ادامه این نشست دکتر شاه حسینی بخش هایی از چند فیلم آخرالزمانی را برای دانشجویان پخش کرده و توضیحاتی را در حین آن ارائه نمودند که با استقبال آنان مواجه شد.

پارادوکس مارش قهرمانانه آمریکا با عملیات نابودی کل دنیا

وی با اشاره به فیلم "دکتر استنج لاو کوبریک" گفت: این یک فیلم تاریخی است که یک هواپیمای بمب افکن می رود تا بمبی را منفجر کند و این دستگاه از کنترل بشر خارج است و حتی روس ها نیز نمی توانند آن را از کار بیندازند زیرا این دستگاه خودمختار عمل می کند.
این پژوهشگر سینما اظهارداشت: این فیلم دارای یک پارادوکس عجیب و غریب فلسفی است که به نوعی به مخاطب می گوید که تو هم با این افراد و خلبان های هواپیماهای جنگی فرقی نداری و تو هم دعا می کنی که دنیا نابود شود.
شاه حسینی ادامه می دهد: در بخشی از این فیلم موسیقی مشهور مارش قهرمانانه آمریکا پخش می شود که سربازان به خیال خود دارند عملیات میهن پرستانه انجام می دهند که البته نابودی کل دنیا در آن عملیات است.
وی با اشاره به اینکه فرجام این فیلم انفجارات مؤکدی است که در کره زمین اتفاق می افتد، افزود: در انتهای فیلم کوبریک از یک موسیقی آرام استفاده می کند که گویا پایان یک رمان عاطفی است در حالیکه در این فیلم بشر تمام تلاش خود را برای تکنولوژی به کار می برد اما زمانی می رسد که دیگر این تکنولوژی و فناوری فایده ای ندارد و سبب مرگ بشر می شود.

محور شیطانی یا محور شرارت

شاه حسینی با پخش قسمت هایی از اظهار نظر چند کشیش آمریکایی در خصوص فیلم امگاکد2 گفت: این کشیشان ادعا می کنند که این فیلم بر مبنای نقاشی های تخیلی شکل نگرفته و از کتاب مقدس نشأت می گیرد.
وی تصریح کرد: این فیلم به یک ادبیات کاملاً دینی وارد شده است و جرج بوش خیلی از این ادبیات مانند محور شیطانی که محور شرارت بود، استفاده می کرد که مشخص است آموزه های شبکه تی بی ان به تدریج دارد وارد سیاست می شود.
این پژوهشگر سینما بیان داشت: در فیلم امگاکد2 به بخشی از بلایای آخرالزمان مانند سیل، زلزله و طاعون اشاره می کند که در کتاب مقدس پیشگویی شده و نتیجه نبرد خونین در فیلم  میان مسلمانان و مسیحیان است زیرا مسیحیان اصولاً اهل پیشگویی و تعیین تاریخ هستند و سال های مختلف در فیلم های متعددی پیشگویی کرده اند.

باوری که انسان را نابود می کند

این پژوهشگر سینما با پخش قسمت هایی از فیلم بیگانه بیان داشت: در این فیلم "رابینی اسکات" در داخل ایستگاه فضانوردی است که موجودی مانند هشت پا به او حمله می کند و مانند فیلم آواتار این موجود از عروق مغزی حمله کرده و در دل او رخنه می کند که تأثیرگذار است.
وی افزود: انسان ها در نهایت در مقابل این موجود تسلیم می شوند و فردا این موجود رفته و تنها از فضانورد می پرسند که تو چیزی ندیدی که وی اظهار بی اطلاعی می کند و در حقیقت این موجود "باور" خطرناک و مرگبار فرد است که نابودش می کند.
شاه حسینی با پخش قسمت هایی از فیلم مومیایی 1 و 2 عنوان کرد: در این فیلم رهبر، عرب مصری است که صفات دخانی دارد که تا به امروز ناپیدا بوده اما در حال حاضر آشکار شده و غربی ها حریف این موجود نمی شوند.
وی با اشاره به فیلم امگاکد 2 گفت: شبکه تی بی ان که ارگان رسمی آمریکا است با رجوع به کتاب مقدس معتقدند، آنچه در فرجام تاریخ اتفاق می افتد پیشگویی شده است و کارشناسان دینی این مسئله را تأیید می کنند.

شکل گیری اروپای واحد یکی از نشانه های وقوع آخرالزمان

شاه حسینی ادامه داد: در این فیلم شیطان می تواند فردی را تسخیر کند چنانکه پسری کوچک از برادرش که هنگام تولد سبب مرگ مادرش شده است کینه به دل می گیرد و در بخشی از فیلم خدا را العیاذبالله به مسخره می گیرد و می گوید خداوند خودش داده و خودش نیز پس می گیرد.
وی تصریح کرد: این فیلم جدال میان 2 برادر خیر و شر است که یکی فرزند مسیح و دیگری فرزند شیطان است که انسان شر به مدرسه نظامی می رود و به انسان خشن و بی رحمی تبدیل می شود و به اجبار ازدواج می کند و با قدرت نظامی که به دست می آورد قسمت هایی از اروپا، روسیه و تمام کشورهای عربی را تسخیر می کند.
این پژوهشگر سینما افزود: در صحنه ای از فیلم نشان می دهد که شکل گیری اروپای واحد را از نشانه های آخرالزمان می دانند که شهر رم را نشان می دهد که کل اروپا فرمانده واحدی دارد.
وی ادامه می دهد: باوری که آنان دارند و می گویند شیطان می تواند انسان را بکشد نیز در این فیلم در جایی که رئیس جمهور آمریکا با شخصیت شر دست می دهد، دیده می شود و هنگامی که رئیس جمهور دست می دهد روح شیطان در رگ های او رسوخ می کند و با دست دادن می میرد.  http://www.kanoonandisheh.com/report/004036.php

هفتمین نشست از سلسله نشست های سکانس آخر با عنوان "آخرالزمان دینی" با حضور دکتر شاه حسینی به همت کانون اندیشه جوان و با همکاری فرهنگسرای رسانه برگزارشد.  گزارش از: زینب صناعی، 7 اردیبهشت 1389 

به گزارش خبرنگار کانون اندیشه جوان، در این نشست دکتر "مجید شاه حسینی" پژوهشگر و استاد دانشگاه گفت: پیشگویی قدیسین دینی، رویکردی مهم در ساخت سینمای آخرالزمانی است و منجی های دینی در این نوع سینما انسان هایی هستند که جوامع بحران دیده را از فتنه های آخرالزمان نجات می دهند. وی اظهارداشت: بسیاری از فیلم هایی که مسلمانان را شیاطین آخرالزمان نشان می دهد، از سوی صهیونیسم ها ساخته می شود.

در ادامه این نشست که با استقبال چشمگیر و فراوان قشر جوان و دانشجو رو به رو بود، فیلم "سیزدهمین سلحشور" پخش شد که استاد شاه حسینی توضیحاتی را ضمن پخش آن برای مخاطبان ارائه می کردند.

"احمد بن فهلان" یا سیزدهمین سلحشور

این پژوهشگر سینما عنوان کرد: در نگاه این قوم که در این فیلم دچار فتنه شده است تنها جنگجویان قوی به بهشت وال ها می روند و ترسوها جایی در این بهشت ندارند.  وی افزود: منجی در این فیلم از رفتارهای قوم به ستوه می آید و می گوید که من با این انسان ها چگونه برخورد کنم، من سفیری عرب هستم که به سمت این قوم آمده ام.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: در این فیلم نشان می دهد که این قوم از سرزمین خاک، مه و دود می آید که اشاره به فتنه دخان می کند.
شاه حسینی ادامه داد: هنگامی که از بین افراد سیزدهمین سلحشور انتخاب می شود موسیقی غربی پخش شده اما در سکانسی دیگر قومی که دچار فتنه شده اند، وی را به سبب داشتن اسب عربی تحقیر و تمسخر می کنند که احمد بن فهلان یا همان سیزدهمین سلحشور نمایش خیره کننده ای را با اسب عربی اش انجام می دهد و اسبش را به رخ آنان می کشد.
وی با اشاره به سفری که این قوم به همراه احمد بن فهلان برای جنگ با دشمن در پیش می گیرند، گفت: "عجله کن بمیری تا در بهشت جا تو بگیری"، شعار این قوم است که به نجات این قوم می انجامد زیرا با منجی که احمد بن فهلان است آغاز می شود.
این پژوهشگر سینما بیان کرد: در بخشی از فیلم اشاره می کند که این قوم خواندن و نوشتن را نیاموخته اند و به سیزدهمین سلحشور می گویند که تو می توانی صداها را بکشی که وی نشانشان می دهد و موسیقی شرقی پخش می شود.

منجی شراب نمی نوشد

وی با اشاره به اینکه شخصیت منجی در این فیلم مشروب نمی خورد، اذعان کرد: در نهایت افراد به سرزمین دور یا سرزمین های شمالی می رسند و احمد بن فضلان که بسیار باهوش بوده است آنها را هدایت می کند.

این استاد دانشگاه اظهارکرد: این افراد وارد خانه ای می شوند که تمام افراد در آن سلاخی شده اند و تنها یک بچه توانسته است فرار کند و می گویند چه موجوداتی توانسته اند این کار را بکنند و حتی نیمی از بدن مردگان را بخورند.
شاه حسینی با اشاره به فیلم "لرنس عربستان" بیان داشت: در این فیلم پیتر عرب منجی یک قوم عربی خرافی است که البته بسیار نسبت به مسلمانان تحقیرآمیز است و منجی لباس غربی را کنار و لباس عرب ها را می پوشد اما در فیلم سیزدهمین سلحشور منجی برعکس عمل کرده و لباس عربی اش را از تن بیرون نمی آورد مگر برای جنگیدن. وی با اشاره به اینکه منجی در بخشی از فیلم زمینه های ترک شراب را در افراد آماده می کند، گفت: عادت دوئل در فرهنگ جنگجویان وتان است که دو نفر که دوئل می کنند، خدای وتان تصمیم می گیرد که چه کسی زنده بماند و حق با کسی است که زنده می ماند که در این فیلم نشان می دهد افراد طبق عادت کهن اسطوره ای عمل می کنند.

سجده کردن در دنیای هالیوود!

این پژوهشگر سینما با اشاره به اینکه در این فیلم اژدهای اسطوره ای که همه از آن می هراسند با دود و مه و آتش می آید و احمد بن فضلان نیز برای نجات یک کودک همچون یک منجی عمل می کند و به سوی کودک می شتابد.
شاه حسینی با اشاره به ازدواج شخصیت منجی افزود: فردای ازدواج، افراد احمد بن فضلان را تمسخر می کنند، درست مانند زمانی که در صدر اسلام چنین اتفاقی افتاد و پیامبر (ص) سلمان فارسی را به ازدواج یکی از دختران عرب درآورد و فردای ازدواج مشابه این اتفاق افتاد و طعنه زدند که سلمان می گوید از پیامبر خدا (ص) شنیدم که می فرمود "یک انسان هیچ وقت مسائل خصوصی اش را نمی گوید و فقط حیوانات این کار را می کنند". وی با اشاره به اینکه این قوم تنها به جادوگرهایشان اعتماد دارند و از آنها کمک می گیرند اضافه کرد: پیرزن جادوگر می گوید که اگر فرمانده جنگجویان و ملکه ای که ساحر و مادر قوم است را بکشید، می توانید این قوم را شکست دهید.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در فیلم سیزدهمین سلحشور نشان می دهد که احمد بن فضلان عبادت خود را به حالت سجده کردن نشان می دهد و آخرین منجی اوست زیرا شخصیت بولوای مجروح شده است.

"سیزدهمین سلحشور" اقتباسی از سفرنامه "احمد بن فضلان"

وی با اشاره به فیلم لرنس عربستان تصریح کرد: عمر شریف یکی از بازیگران جوان عربستان منجی است که همان لینک را در این فیلم نیز می بینید که یک جوان وارد قوم وانکیگ ها شده و از وندال ها که موجوداتی وحشتناک هستند، می گریزد.
شاه حسینی گفت: از نظر بحث آخرالزمان دینی در این فیلم شاهد فتنه های دخانی و منجی که با رویکردی دینی به داد یک قوم که دچار فتنه شده است می رسد و آنان را نجات می دهد، هستیم.
این پژوهشگر سینما اظهارداشت: این فیلم اقتباسی از سفرنامه احمد بن فضلان است که وی از سرزمین های شمالی سخن می گوید و در نهایت به عنوان یک سفرنامه جذاب برای فیلم نامه سیزدهمین سلحشور استفاده می شود.
وی بیان کرد: در این فیلم عنصر وحی که ارتباط با منبع غیب است را نمی بینیم که منجی بتواند گرایش قوم را به سمت خود افزایش دهد زیرا منجی است و پیامبر نیست، مانند داستان ذوالقرنیت که اصلاً مشخصات پیامبر را ندارد و به قومش می گوید من عقل و هوش دارم و شما زور و بازو و آنان را به کار می گیرد.

 هالیوود و نوشتن"لااله الا الله"!

این استاد دانشگاه ادامه داد: در فیلم های آخرالزمانی منجی کسی است که قومی را از فتنه نجات می د هد که در این فیلم و فیلم لرنس عربستان این گونه است. شاه حسینی با اشاره به اینکه فیلم سیزدهمین سلحشور از سر هالیوود هم زیاد است، افزود: احمد بن فضلان دو بار در فیلم "لااله الا الله" می نویسد و فرمانده قوم هم می نویسد و در سکانسی دیگر نشان می دهد که در حال سجده کردن است و خداحافظی پایانی نیز نمایانگر این مطلب است که یک عرب از دنیای اسلام وارد دنیای متوحش اروپا شده است. وی اضافه کرد: سیزدهمین سلحشور فیلم کاملی است زیرا شخصیت منجی، حقوق بشر را طبق تعریف دین می فهمد و براساس اسطوره انتخاب می شود و گوشت خوک نمی خورد و نیز شهوتران نیست. این پژوهشگر سینما با اشاره به اینکه پیروان جادو و خرافات می توانند از منابع غیر وحیانی بفهمند که چه کسی منجی است، عنوان کرد: در فیلمنامه شخصیت احمد بن فهلان اختلاف میان اسلام با اروپاییان را نشان می دهد.

سینمای آخرالزمانی و جنگ میان ادیان

وی گفت: ماه های این قوم جالب است مانند ماه های اعراب قمری و با فرهنگ دینی اسلامی شباهت دارد و شخصیت آنتونیو باندرس که به اندلس می خورد و شخصیت عرب عمرشریف در این فیلم مهم است و سیر درام منطق را نشان می دهد و در مجموع از کارهایی است که از دست سینمای هالیوود در رفته است. شاه حسینی بیان داشت: در این فیلم فضای آخرالزمانی را در جنگ میان ادیان تعریف می کند و سپهر آخرالزمانی را جنگ آدمی با هیولا و انسان هایی که از کرات می آیند و نیز چالش آدمی را با فتنه های عجیب و غریب شیاطین که مدلی از جنگ ادیان است نشان می دهد.

این استاد دانشگاه یادآور شد: در فیلم بسیار مشهور "ملکوت آسمان" دعوای مسلمانان با مسیحیت را نشان می دهد و انصاف هایی که در حق مسلمانان به نمایش در می آید نیز بسیار منحصر به فرد است.  وی ادامه داد: ملکوت آسمان یا قلمرو بهشت در مورد سرزمینی به کار می رود که حضرت مسیح (ع) پس از رجعت به زمین به آنجا بر می گردند و هنگامی که این نام روی فیلم اسکات قرار می گیرد، آخرالزمان بودن فیلم را نشان می دهد و اورشلیم که 200 سال دست مسیحیان بود مدل کوچکتری از قلمرو ملکوت است.

برشلونه یا بارسلونا

این پژوهشگر سینما اظهارداشت: دانش و حکمت و رنسانس ریشه اش در اندلس است و اندلس اسلامی شامل ایتالیا، اسپانیا و جنوب فرانسه است که سرشار علم و تمدن هستند اما در نهایت این حباب می ترکد و آخرین پادشاه عثمانی شکست می خورد و پایتخت اسلامی را تحویل مسیحیان کشکانیان در اروپا می دهد.
شاه حسینی افزود: معماری اسلامی کاخ الحمراء در اسپانیا حیرت انگیز است یا مسجد امویان که بعداً کلیسا می شود و بسیاری از شهرهای اسپانیا مانند برشلونه که همان بارسلونا است، اسمش عربی است که اروپاییان برای آن معادل خارجی انتخاب کردند.
وی اضافه کرد: ویل دورانت در تاریخ اروپا می گوید که اروپایی ها شهرسازی را از مسلمانان آموختند زیرا در جنگ های صلیبی با مسلمانان یاد گرفتند و براساس تاریخ حتی یک نشست محرمانه میان فرستادگان کلیسای واتیکان با فرماندهان مغول برگزار می شود که تصمیم می گیرند مسلمانان را محاصره و نابود کنند.
این استاد دانشگاه گفت: جنگ های صلیبی براساس فتوای جهاد پاپ اوریانوس اتفاق می افتد و می گوید که ما تا کی صبر کنیم که سرزمین های مقدس دست مسلمانان باشد، سرزمینی که چوب صلیب آن حضرت در آن است به همین سبب یک زاهد مسیحی در اروپا می گردد تا بر علیه مسلمانان سخنرانی کند و این چنین سپاه مسیحیان شکل می گیرد که ستون فقرات این سپاه فرانک ها می شوند.

تأکید مسیحیان بر جنگ های صلیبی در سینمای آخرالزمانی

وی ادامه داد: مسیحیان از راه آسیای صغیر و ترکیه و نیز قسمتی از مدیترانه به انطاکیه می رسند و به سمت شام می آیند که آنجا خیلی توقف نمی کنند و به سمت فلسطین می آیند که بیت المقدس را محاصره می کنند که نخست مسلمانان در بیت المقدس مقاومت می کنند اما بعد سقوط می کند.
شاه حسینی با اشاره به اینکه مسلمانان هنوز در هیچ موردی از جنگ های صلیبی فیلم نساخته اند، تصریح کرد: غربی ها بر جنگ های صلیبی بسیار تأکید دارند که در فیلم هایشان آن را نشان می دهند و تأکید نبرد خونین بین ادیان، بیشتر در نگاه مسیحیان است در حالیکه مسلمانان زیاد بر جنگ های صلیبی تأکید نمی کنند اما به سبب اینکه این ادبیات دنیای غرب است در ادبیات دیپلماتیک آنان نیز نبرد خونین بین ادیان را می بینیم.
وی گفت: ما در یک نگاه با مسیحیان مشترک هستیم و آن رجعت حضرت مسیح (ع) است که معتقدیم آن حضرت به امام زمان (عج) اقتدا می کند، پس ما با آنان جنگی نداریم.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه جنگ های صلیبی تا سال 1300 میلادی به طول می انجامد افزود: مسیحیان در طول این جنگ ها با تمدن کشورهای اسلامی آشنا شدند و بسیاری از علوم را از جوامع اسلامی به اروپا انتقال دادند.
شاه حسینی اظهار کرد: در دوره جدید فیلمسازی آمده است که می گوید در جنگ های صلیبی مقصر مسیحیان بودند و نگاه آخرالزمان جدی در فیلم های غربی است. http://www.kanoonandisheh.com/topnews/003968.php

  پنجمین نگاه به سینمای آخرالزمان نگر، با حضور استاد "شاه حسینی" در خصوص سینمای اسطوره ساز و اسطوره سوز آخر الزمانی هالیوود در فرهنگسرای رسانه برگزار شد. 25 فروردین 1389
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی کانون اندیشه جوان، دکتر مجید شاه حسینی پژوهشگر حوزه ی رسانه در پنجمین نشست، از سلسله نشستهای "سینما و اندیشه" که به موضوع روایتهای تحلیلی سینمای فرجام نگر هالیوود اختصاص دارد، بحث اسطوره و آخرالزمان در سینما را مورد بررسی و تحلیل قرار داد. بر اساس این گزارش شاه حسینی با اشاره به روایتهای ارائه شده در حوزه سینمای فرجام نگر، همچون آخرالزمان طبیعی، تکنولوژیکی و تخیلی، سینمای فرجام نگر اسطوره ای را یکی از تأثیر گذارترین حوزه های روایتی سینمایی عنوان کرد.

اسطوره چیست؟
وی در تعریف اسطوره گفت: متأسفانه هنوز در جامعه فرهنگی و دانشگاهی ما تعریفی از اسطوره وجود ندارد، چنانکه برخی اسطوره را معادل دروغ می دانند و برخی دیگر معادل قصه های کهن و افسانه می شمارند، البته شاید اسطوره با همه اینها نگاه مشترکی داشته باشد ولی در نگاه صحیح اسطوره آن چیزی است که باید می بود! اسطوره آرزوی جهان است، آرزویی که باید باشد و ساده تر اینکه اسطوره آرزوی انسان آرمانگرا است از دنیایی که واقعیتهایی دیگر دارد، پس اسطوره واقعیت برتر است.

نگاه اسطوره ای نگاهی است که دوست داشتیم آنگونه باشد
  شاه حسینی ادامه داد: نگاه اسطوره ای نگاهی فرا زمینی است، همان نگاهی که دوست داشتیم چنین باشد! به همین جهت شاهنامه متنی اسطوره ایست و در زمانی خلق می شود که جامعه ایرانی نیازمند نوعی نگاه آرمانی به جامعه می باشد، نگاهی آرزومند، برای آنگونه شدن. و به همین اعتبار است که ما اسطوره را از قصه، متل و افسانه تمیز می دهیم و می دانیم و گفته می شود که هر کس اسطوره های هر قوم را بشناسد می تواند آن قوم را بشناسد، از این رو هیچ ملتی نیست که اسطوره نداشته باشد، حتی اگر آن ملت، ملتی 290 -300 ساله، همانند آمریکا باشد! چرا که می بینیم همین ملت برای خود علاوه بر اسطوره های "وسترن" اسطوره های مدرنی چون "سوپرمن"، "بت منفو اسپایدرمن" می سازند.
این پژوهشگر و مدرس سینما افزود: پس می بینید که اسطوره چقدر مهم است، آنگونه که می بینیم برای جامعه ای که ریشه های اسطوره ای ندارند، اسطوره سازی می کنند و متعاقباً اسطوره سوزی دیگر فرهنگ ها را نیز دنبال می کنند.  من در برنامه ای تلویزیونی با عنوان سینمای مجازی پیش از این گفته بودم که کمتر سینمایی هست که همانند هالیوود به ریشه های تاریخی اقوام دیگر حمله کند، چون خود ریشه ندارد، می بینیم که به محض آنکه ژاپنی ها گودزیلا می سازند، گودزیلایی با ورسیون آمریکایی تولید می شود که در آن گودزیلا موجودی خبیث نشان داده می شود.

تخصص سینمای هالیوود مسخره کردن اسطوره ها است
وی افزود: تخصص سینمای هالیوود مسخره کردن اسطوره ها است، یعنی شیوه قالب شیوه آمریکایی است و حالا اگر شما از این شیوه فاصله بگیرید، طنز می شوید و بدین گونه است که در سینمای هالیوود، تراز انسانیت مرد سفید پوست آمریکایی است و اگر شما مرد سیاه پوست آمریکایی باشید، یک قدم از تراز عقب ترید و اگر شما یک اروپایی و یا آسیایی و یا سیاه پوست آفریقایی باشید به ترتیب، قدمهای بیشتری از انسانیت ترسیم شده در سینمای هالیوود عقب تر هستید.  به طوریکه شاهد هستید در فیلم های آمریکایی عموماً انگلیسی ها موجودات مسخره ای هستند چرا که قرار است تنازع در فرهنگ مدام به رخ کشیده شود و حال اگر قرار باشد به جای مرد انگلیسی مرد آسیایی نشان داده شود، تصویر ارائه شده مسخره تر به نظر می آید و اگر آفریقایی باشد، در نهایت این نمایش قرار می گیرد.

درآخرالزمان اسطوره ای با اسطوره های فرهنگ های غیر آمریکایی شوخی می شود
 شاه حسینی با بیان اینکه سینمای آمریکایی اقوام جهانی را در منحنی استاندارد قرار می دهد، که نقطه استاندارد آن انسان آمریکایی است و اقوام دیگر در درجه کمتر از آن جایگاه قرار گرفته اند گفت: در سینمای آخرالزمان اسطوره ای با اسطوره های فرهنگ های دیگر شوخی می شود و این بدان معنا است که اگر شما با اساطیر یک قوم شوخی می کنید، یعنی آرمانهای آن جامعه را مسخره کرده اید.  پس با قید این نکته در ذهن، فیلم  300 تعریفی دیگر پیدا خواهد کرد، چرا که در نگاه آخرالزمانی اسطوره ای این اساطیر هستند که به آنها حمله می شود و تنها از اسطوره های مدرن تجلیل می شود.
وی در رابطه با تنازع اسطوره ها با یکدیگر در سینمای آخرالزمانی آمریکا گفت: در فیلم "ارباب حلقه ها" در آخر هر قسمت جنگ است و در نبرد فرجامین رقیب اژدها دارد و به سپاه خیر که عقاب دارد حمله می کند، در اینجا باید دانست که دعوای عقاب و اژدها در واقع همان دعوایی است که "هانتینگتون" می گوید، یعنی شرق و غرب... و در این فیلم ها اسطوره ها مرز بندی می شوند.
این پژوهشگر ادامه داد: در فیلم "نارنیا" لشگری از انسانها و موجودات غیر انسانی ونیمه انسانی وسانتورها دیده می شود که در این فیلم هم، اساطیر یونانی در لشگرخیرهستند واساطیرشرقی درلشگر شر،این بدان خاطر است که مدرنیته غربی خود رامستظهر به فرهنگ یونان می داند.

رویکرد اساطیری ریشه در ضمیر ناخودآگاه انسان دارد
وی در ادامه پنجمین نشست سینمای اندیشه اظهار داشت: درفرهنگ همه اقوام کهن واژه ابر مرد وجود دارد، حال در ایران "رستم" است، در آلمان "فردریک" و در یونان "هرکول"، همچنین در همه اقوام کهن الگوی قربانی وجود دارد، یعنی مفهومی که از دست می دهیم تا در ازای آن چیز بزرگتری حاصل شود، و در عین حال در همه اقوام کهن، الگوی آخرالزمان دیده می شود، از این رو رویکرد اساطیری ریشه در ضمیر ناخودآگاه انسان دارد.
شاه حسینی با اشاره به فیلم های سه گانه ارباب حلقه ها گفت: برای یافتن نقاط مشترک فیلم های اسطوره ای به داستان ارباب حلقه ها نگاهی می اندازیم، در این فیلم نگاه تقدیری وجود دارد، این نکته مهم فیلم هایی از این دست که می گوید انسان ضمن اینکه اختیار دارد، اختیاراتش با جبر های بیرونی در چالش و تنازع است، این گذشته از مسئله جبر و اختیار از منظر دینی این باور را دارد که انسان باید یک دور یا یک مراسم آئینی را کامل کند، همانگونه که در این فیلم حلقه ای بوده که کامل نشده، به همین جهت نظام عالم و تعادل به هم می خورد .
در این آثار جبر بیرون انسان را وا می دارد تا از هفت خان هایی بگذرد، از این رو رستم هفت خان دارد و هرکول دوازده خان ... و در تمام این موارد هاتفی می آید و دو راه را به اسطوره پیشنهاد می کند: راه آسان و راه سخت، که در راه آسان پادشاهی است و خوشی ولی در راه سخت می توانی با تحمل سختی جهان را تغییر دهی!   در اساطیر یونان که نماد مدرنیته و فرهنگ آن است، بیش از همه این نگاه جبری وجود دارد.

تراژدی یعنی نبرد نافرجام انسان با تقدیر
مدرس حوزه سینما و رسانه با تعریف کمدی و تراژدی در ادبیات یونانی گفت: کمدی یعنی داستانی که هر دو سر آن روی زمین است و این به معنی روابط و تعامل انسانها با یکدیگر است، ولی تراژدی قصه ایست که یک سر آن در زمین است و سر دیگر آن در آسمان! و چون در آخر آن آدم ها بازنده می شوند پایانی تلخ دارد، از این رو تراژِدی را می توان نبرد نافرجام انسان با تقدیر دانست.
به عنوان مثال ادیپوس کسی است که قرار است پدرش را بکشد و با مادرش ازدواج کند، او نماد خرد و تعقل است که تمام تلاشش برای تغییر تقدیر محتوم به باخت او می انجامد.    در تمام فیلم های آخرالزمانی اسطوره ای نبرد تقدیری، پیشگویی قدیمی و طلسم کهن و رمزی دیده می شود که باید باز بشود، اما از آنجا که فیلم ها باید به hapy end پایان یابند، برخلاف گذشته به تراژدی ختم نمی شوند و معمولاً پایان خوش دارند.

جادو و رمز با الگو های کهن دیگر مؤلفه سینمای آخرالزمانی اسطوره ای
شاه حسینی تصریح کرد: نکته دیگر از مشخصه های اینگونه آثار بکارگیری از عنصر جادو و رمز با الگوهای کهن است که باید رمز گشایی شود و مهمترین بحث در آن منجی است که در اینجا منجی ها آدم هایی هستند که تعریف درستی ندارند، زیرا اغلب می توانند مانند ارباب حلقه ها و نارنیا از کودکان انتخاب شوند و این طبق یک پیشگویی قدیمی است که کودک می تواند وارد شرایط پیچیده اسطوره ای شود، زیرا اعتقاد دارد که اینجا قرار نیست علم و دانش به کمک بیاید، بلکه تقدیر و شرایط فکری انسان اهمیت دارد. همانند اسطوره "آرتور"، کودکی که توانست شمشیر را از سنگ بیرون بکشد و یا "فردریک"، که می خواهد به ما بگوید لازم نیست خیلی هم دانشمند باشی! و فقط لازم است به قول قدیمی ها پیشانی نوشت داشته باشی و می بینیم که منجی، خیلی وقتها نمی فهمد که یک منجی است، همانند "اسپایدر من" که علی رغم اینکه نمی فهمد، نمی خواهد منجی باشد ولی چون تقدیر او بوده این کار را می کند.
وی در خلال نمایش قسمتهایی از فیلم ارباب حلقه ها، با اشاره به الگوی اسطوره ای "جان رمبو" بیان کرد: در "فیلم آخرین خون" عملکرد "رمبو" از نگاه اسطوره ای درست به نظر می رسد و مورد تحسین واقع می شود چون طبق اصول اسطوره ای ساخته شده، از این رو هر جای دنیا که این فیلم به نمایش گذاشته شد، شخصیت آن مورد تحسین قرار گرفت .

برای جهانی کردن هر چیزی می توان از روایتهای اسطوره ای استفاده کرد    
وی در پاسخ به اینکه چرا استثنایی ترین افراد هم با دیدن این فیلم می توانند با رمبو هم زاد پنداری کنند، گفت: "رمبو" چون در قالب اسطوره ای بیان شده فهمیده می شود، همانگونه که در قالب انیمیشن هم شخصیت های تام و جری اینگونه هستند، چون بر اساس اسلوب اسطوره ای قوی ولی کودن، ضعیف ولی باهوش ساخته شدند، از این رو برای جهانی کردن هر چیزی می توان از روایتهای اسطوره ای استفاده کرد .
وی ناشناخته بودن زمان و مکان در داستان های اسطوره ای را یکی دیگر از مشخصه های آثار آخرالزمانی اسطوره ای عنوان کرد و افزود: زمان و مکان در داستان فیلم ارباب حلقه ها وجود دارد، اما این زمان و مکان با زمان و مکان ما متفاوت است .

زمان و مکان در فیلم های اسطوره ای نا مشخص است
مکان مورد نظر معمولاً برای ما قابل فهم نیست و زمان یک حرکت خطی ندارد بلکه، دارای یک نگاه سینوسی و دوری است به طوری که در این داستان  اسطوره ای می گویند هزاران سال پیش هفت حلقه درست شد و یکی از حلقه ها پیدا نشد و در یک دور تاریخی این حلقه یافت می شود و جریان ساز می شود و باز در یک دور دیگر تاریخی جریان دیگری اتفاق می افتد، در این داستان ها، نگاه دخانی وجود دارد که این نظر در اغلب اساطیر کهن دوره ای تعریف شده است، یعنی دوره زرین، سیمین و مفرغ .
طبق این نگاه با پایان یافتن دوره طلایی، بشر بوجود می آید و دوره پهلوانان ایجاد می شود و با پایان یافتن پهلوانان دوره مفرغ فرا می رسد که این دوره شروع دوران باستان است، لازم به ذکر است که این نوع نگاه در اساطیر ایران باستان هم بوده است، یعنی ابتدا جنگ انسان با دیو که با حضور رستم تبدیل به جنگ انسان با انسان می شود و پس از آن دوره باستان آغاز می شود.
مکان اسطوره ای هم عالم ماده نیست، بلکه عالم دخان و یا از آن بالاتر عالم برزخ است به تعبیری جغرافیای عالم اسطوره ای دایره هایی تو در تو است که در یک نقطه به هم متصل می شوند.
وی ایراد داشت: در فیلم های آخر الزمانی اسطوره ای اگر خط کشی خیر و شر نباشد، یک اثر اسطوره ای آخرالزمانی ایجاد نمی شود، از این رو فیلم ارباب حلقه ها می تواند یک نمونه تیپیک از آخرالزمان اسطوره ای باشد که اینگونه است.
نوع دیگر سینمای اسطوره ای هالیوود، سینمای اسطوره سوز است
 پژوهشگر سینما و رسانه با اشاره به نوع دیگر سینمای اسطوره ای با اشاره به سه گانه های مومیایی گفت: در این نوع فیلمها سعی در اسطوره سوزی می شود، آنگونه که در مومیایی یک و دو به اسطوره های باستانی تمدن مصر و در مومیایی سه به اسطوره کهن چین حمله می شود و سعی می کند در این مدل با تحقیر اسطوره های ملل، فرهنگ آمریکایی مطرح بشود.
وی با اشاره به فیلم "نارنیا" که یکی از پر فروش ترین فیلم های سال پس از 2000بوده، گفت: در سرزمین نارنیا چهار نوجوان انگلیسی آدمهای خوب و قهرمان این سرزمین دخانی هستند و گروهی از دزدان دریایی و حیوان و جن در آن وجود دارد که لشگر خیر و شر از نوع انسان و جن و حیوان شکل می گیرد، با توجه به اینکه اینگونه داستانها بیشترین اقبال را در سالهای اخیر داشته است، نشان می دهد که قسمتی از روح بشر متمایل به این بخش است و آن را می پسندد، برای همین آن را می سازند و با آن همزاد پنداری می کنند .
وی با اشاره به سه گانه های مومیایی در رابطه با حضور یک غربی در فضایی شرقی و اسرار آمیز گفت: حضور یک غربی در فضایی شرقی و اسرار آمیر، کلیشه ای است که بارها و بارها تکرار می شود ولی علی رغم تکرار آن برای غربی ها جذاب است و از آن خسته نمی شوند، زیرا شرق همیشه مرموز و نگاه شیطانی را القاء می کند به طوری که در مومیایی سه  فضای اساطیری از مصر به چین می رود و محور وقایع آخرالزمانی یک مومیایی چینی است و این یعنی همان نظریه "هانتینگتون"، بدان معنی که غرب هم با کنفسیوس نزاع دارد و هم با اسلام! http://www.kanoonandisheh.com/topnews/003943.php

گزارش «شبکه خبر دانشجو» از نشست بررسی فیلم های آخرالزمانی؛ شاه حسینی: توجه به مقطع زمانی موجود در فیلم های آخرالزمانی دینی اهمیت دارد یک پژوهشگرسینما بامهم برشمردن عنصر زمان درفیلمهای آخرالزمانی گفت:توجه به مقطع زمانی موجوددرفیلمهای آخرالزمانی دینی اهمیت دارد.31 فروردین 1389 به گزارش خبرنگار فرهنگی «شبکه خبر دانشجو»، مجید شاه حسینی، پژوهشگر سینما و استاد دانشگاه عصر دیروز در جلسه بررسی فیلم های آخرالزمانی دینی در فرهنگسرای رسانه اظهار داشت: هر دینی اگر بخواهد به عنوان یک تفکر پویا میان پیروانش و در سطح عالم مطرح شود ناگزیر به معرفی یک آرمان شهر است. وی در ادامه افزود: حتی اگر واژه ایدئولوژی را به جای دین به کار ببریم، حتی یک ایدئولوژی هم نیازمند یک آرمان شهر و مدینه فاضله است و در واقع یک ایدئولوژی می گوید هرچه قدر به دستورات من عمل کنید به فلان نقطه روشن از فرجام دنیوی خواهید رسید. این استاد دانشگاه ادامه داد: به همین علت است که حتی کمومنیسم و لیبرال دموکراسی نیز مجبور به معرفی آرمان شهر می شوند، به عنوان مثال لیبرال دموکراسی مدینه فاضله های مختلفی را تعریف کرده است. شاه حسینی تاکیید کرد: من در اینجا قصد دارم به شان فکری انسان و اینکه می گوید مثلا انتهای ایده و فکری که دارم به کجا خواهد رسید، بپردازم و طبعا ادیان نیز چنین فرجامی را در خود جای داده اند. وی در ادامه با بیان این مطلب که پیروان ادیان مختلف از جمله آیین بودا و ادیان ابراهیمی هر کدام به نوعی فرجامی را در خود تعریف می کنند، گفت: نکته جالب آن است که همه این ادیان قبل از قیامت کبری از قیامتی صغری که در همین دنیا اتفاق می افتد، صحبت می کنند. این پژوهشگر ادامه داد: در فرجام دنیا گویا قرار است فضای نتیجه گیری برای عالم پدید آید و در همین ادیان فصل نتیجه گیری برای عالم از هزار سال تا هزاران سال قید شده است. شاه حسینی در ادامه با بیان این مطلب که عالم در زایمانی متولد شده و پس از آن در این دنیا شاهد فرجام توصیف شده توسط ادیان ابراهیمی هستیم، گفت: اگر از زایمان علم صحبت می کنیم به طبع هر زایمان دردی دارد و این درد مقدمه زایمان است پس می توان گفت این مسئله مقدمه این فیلم هاست. وی تصریح کرد: این درد، انسان و عالم را مثل رحمی در بر گرفته است و هر دو دردی را تحمل می کنند تا به حیات دیگر برسند و بهشت زمینی برای دسته ای و دوزخ زمینی برای دسته و گروه دیگری محقق می شود و در این باره آیات و روایات بسیاری وجود دارد. این پژوهشگر سینما در ادامه با اشاره به مستند 27 قسمتی «پایان دوران» که چند سال پیش از شبکه اول سیما نمایش داده شد، گفت: در این مستند به مسائلی از جمله رویکرد ادیان ابراهیمی به آخرالزمان و... اشاره می شود و برای آگاهی از این موضوع منبع خوبی است. شاه حسینی افزود: باید توجه داشت فیلم هایی که آخر الزمان دینی را توصیف می کنند چه مقطع زمانی را پوشش می دهند و به عنوان مثال در برخی از این فیلم های آخرالزمانی از 10 تا 15 سال آینده، یا از قرن بعدی و یا حتی از یک هزاره پس از آن صحبت می شود. وی تاکید کرد: برخی از این پیش گویی ها برد کوتاهی داشته اند مثلا گفته اند در پایان سال، آخرالزمان اتفاق می افتد اما با وجود رخ ندادن حادثه به دلیل آنکه نگاهی دینی پشت آن بوده است در میان مخاطبانشان چنین قلمداد می شود که مشیت خدا بر محقق شدن این امر نبوده است. این استاد دانشگاه در ادامه با نمایش اجمالی فیلم «ویژن» محصول سال 2009 کشور آلمان که داستان قدیسه گمنام آلمانی به نام هیلدگارد است، گفت: داستان این فیلم در آخرین روز سال 999 میلادی است سالی که فردای آن جهان وارد سال 1000 میلادی می شود. شاه حسینی اظهار داشت: در فیلم فوق کشیش ها در کلیسا مومنین و مردم را به توبه فرا می خوانند؛ چرا که معتقدند فردا جهانی نیست و صبحی وجود نخواهد داشت اما این میان وقتی همه عبادت کنندگان از فرط خستگی عبادت شب گذشته به خواب می روند صبح روز بعد دختر بچه ای از میان جمع اولین شخصی است که صبح را می بیند و بعد از او یک پسرچه، که این دختر بعدها همان قدیسه فیلم می شود. وی در ادامه در خصوص شخصیت هیلدگارد گفت: نکته جالب در مورد این شخصیت آن است که او اولین کسی است که بطلان پیشگویی هایی که در مورد روز بعد شده بود را حس می کند اما وقتی فردا می شود او یک لحظه به خود شک راه نداده و با ایمان تر می شود و تا سر حد یک قدیسه پیش می رود که در این امر می توان تفاوت نگاه دینی و اسطوره ای را مشاهده کرد. این پژوهشگر سینما در ادامه گفت: با توجه به اینکه مسیحیت بارها آخرالزمان را پیش بینی کرده است و با وجود اینکه پیش گویی هایش محقق نشده است اما دست بردار نبوده و پیش گویی هایی جهت گیر و مداوم تنها حس انتظار محور بودن را بیشتر از قبل میان مخاطبین تقویت کرده است. شاه حسینی در ادامه با نمایش اجمالی فیلم «سیزدهمین روز» که سال گذشته در جشنواره کن اکران شده بود، گفت: داستان این فیلم در مورد کودکان دهکده فاطیما در پرتقال و دیدار آنها با بانویی است که از آینده به آنها خبر می دهد و یکی از این سه کودک همان مادر ترزا و قدیسه ای بود که چند سال پیش فوت کرد. وی افزود: در این فیلم بانو از وقوع جنگ و بیماری در جهان به کوکان خبر می دهد و اینکه دو نفر از بچه ها زودتر از دیگری خواهند مرد و نفر سوم که بزرگترین بچه است موظف است تا این وقایع را برای بیدار شدن دیگران به آنها بگوید. این استاد دانشگاه در ادامه با نمایش بخش هایی از یک مستند آخرالزمانی گفت: در چنین برنامه هایی هرکدام از وقایع بشر و اختراعات بشری به عنوان یکی از پیشگویی های محق شده آخرالزمانی قلمداد می شوند و وقتی انسان بدون پیش زمینه چنین مستندهایی را می بیند ابتدا تصور می کند که موضوع فیلم اقتصادی یا سیاسی است در حالی که قالب چنین مستندهایی فقط دین و مسائل مربوط به آن است. شاه حسینی در پایان ضمن پاسخ به سوالات حضار از ادامه نشست ها با موضوع آخرالزمان در فرهنگسرای رسانه خبر داد. لازم به ذکر است، برنامه فوق با مشارکت کانون اندیشه جوان برگزار شد. http://snn.ir/NewsContent.aspx?NewsID=139674

چهارمین جلسه از سلسله نشست های تحلیلی سینما و اندیشه با موضوع "آخرالزمان علمی- تخیلی در سینما" به همت کانون اندیشه جوان در فرهنگسرای رسانه برگزارشد. گزارش از: زینب صناعی 17 فروردین 1389

به گزارش خبرنگار کانون اندیشه جوان در این نشست دکتر "مجید شاه حسینی" پژوهشگر سینما گفت: در سینمای علمی- تخیلی برای بیننده دنیایی عرضه می شود که به شدت خیال پرداز است.

وی با اشاره به اینکه این نوع فیلم ها به تونل زمان علاقمندند، اظهار داشت: فیلم های علمی- تخیلی مدلی از فیلم های علمی است که ظاهر علمی و باطنی خیال پردازانه دارد که در سایه علم رخ می دهد و در بسیاری از فیلم ها در مدلی از همزاد پنداری این حس برای مخاطب سینما جدی تر می شود.
این استاد دانشگاه افزود: در فیلم هایی مانند آواتار که بیننده خود را در وقایع فیلم احساس می کند نقش بیشتری بر مخاطب می گذارد و از این نظر سینمای علمی – تخیلی جایگاه ویژه ای دارد.

*تخیلی یا علمی؟

شاه حسینی با اشاره به اینکه این نوع فیلم های آخرالزمانی به هیچ عنوان با اصول علمی تطابق ندارد اضافه کرد: این موضوع را می توان در فیلمی مانند "سوپرمن" دید که از آغاز قرن 20 توسط یک نویسنده خلق و کاراکتر سوپرمن مطرح می شود که هم اکنون نیز ادامه دارد.
این پژوهشگر سینما عنوان کرد: مشکلی که در کشور ما وجود دارد این است که از سال های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی گروهی تصور می کردند که این فیلم ها علمی است در حالیکه این قبیل فیلم ها تخیلی است.
وی ادامه داد: فیلم های علمی- تخیلی مدلی از فیلم های خیال پردازانه است که ذهنیات آرمان گرایانه افراد را که هیچ وقت تحقق نمی یابد، روی پرده سینما می بینند.
این استاد دانشگاه در تعریف دیگری از فیلم های علمی- تخیلی اظهارکرد: این فیلم ها مدلی از فیلم های آخرالزمانی است که پرو بال خیال به شدت در آن گسترده است و خیال مخاطب است که فیلم را تفسیر می کند.

*فیلم های تخیلی پاسخگوی هیچ مناسباتی نیست

شاه حسینی با اشاره به اینکه فیلم های آخرالزمان باید دارای تکنولوژی که محصول علم است، باشد بیان داشت: این فیلم ها هیچ قیدی ندارند و دارای بیشترین فروش، بیشترین اقبال و بدون مناسبات سیاسی، اجتماعی و علمی هستند و تنها مناسبات آزاد خیال انسان در آن نقش دارد.
این پژوهشگر سینما تصریح کرد: در فیلم های علمی- تخیلی امکان وقوع هر چیزی مانند انسان های فضایی، ربات های هوشمند و موجوداتی که از زیر خاک درمی آیند و به بشر حمله می کنند، وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه این قبیل فیلم ها به هیچ چیز پاسخگو نیست عنوان کرد: فیلم های علمی – تخیلی بار سیاسی ندارد و دارای قید و بندی نیست و سعی می کند تا با خیال پردازی خود را از پاسخگویی به تمام مناسبات بیرونی رها کند.
این استاد دانشگاه گفت: اگر این فیلم ها اراده کنند که پیام سیاسی، اجتماعی و فرهنگی داشته باشند، می توانند زیرا این ظرفیت را دارند.
شاه حسینی با اشاره به فیلم "سفر به کره ماه" که از ابتدای تاریخ سینما آغاز شد، اظهار داشت: در این مدل از فیلم های آخرالزمانی که از جنس علمی- تخیلی هستند، می توان هر پیامی را منتقل کرد و هیچ محدودیتی وجود ندارد.

*استقلال سینمای دینی از سینمای اسطوره ای

این پژوهشگر سینما تصاویر رایج در این فیلم ها را همچون تونل زمان دانست و تصریح کرد: تونل زمان دنیای گذشته را به حال مربوط می کند و دامنه زمانی ممکن است از چند هزار سال قبل تا سال 2012 که هنوز نیامده باشد و از پتانسیل زمان این گونه بهره می برد.
وی با اشاره به اینکه شخصیت های رایج در فیلم های علمی- تخیلی معمولاً گروهی از انسان ها هستند که با ده ها همزاد خود در دنیای هزاران سال بعد زندگی می کنند، گفت: ممکن است موجوداتی باشند که از کهکشان ها، دخان و برزخ آمده اند و یا ربات هایی باشند که توسط انسان تولید شدند اما نسل های دیگری از ربات ها به وسیله خودشان به وجود آمده باشند و یا حیوانات عجیب الخلقه باشند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه برخی به اشتباه سینمای اسطوره ای را مانند سینمای دینی می دانند، افزود: سینمای دینی و فیلم های آخرالزمان دینی مقوله ای کاملاً مستقل از سینمای اسطوره ای است.
شاه حسینی فیلم "ادیسه 2001" را یکی دیگر از فیلم های آخرالزمانی علمی– تخیلی دانست و عنوان کرد: این فیلم از دوره نسناس ها آغاز می شود و جنگ هایی که آنان با یکدیگر داشتند که فیلمی کاملاً فلسفی و عمیق در حوزه سینماست و گفته اند، آقای کوبریک کارگردان این فیلم 6 سال فیزیک خواند تا بتواند ظاهر علمی را رعایت کند که البته بیشتر تخیلی است.
سپس قسمت هایی از فیلم عنصر پنجم و بیگانه پخش شد که دکتر شاه حسینی توضیحاتی در هنگام پخش آن ذکر کردند.

*بیگانه ای در درون آدمی

این پژوهشگر سینما با اشاره به اینکه در فیلم "برخورد نزدیک از نوع سوم" انسان ها با موجودات فضایی ارتباط دارند ادامه داد: در فیلم "بیگانه" نیز که در سال 1979 ساخته شد موجوداتی از اعماق تاریخ با انسانی در آینده می روند و در آنجا چالشی میان آنها و انسان مدرن رخ می دهد که مرگبار می شود و در حقیقت موجودی در مغز رخنه می کند و در دل جایگزین شده و سرانجام بیگانه ای می شود که از درون دل آدمی به دنیا می آید.
وی بیان داشت: در فیلم بیگانه انسان مدرن مورد هجمه قرار می گیرد و برایش شرایط آخرالزمانی پدید می آید.
این استاد دانشگاه فیلم های "آواتار"، "دونده بر لب تیغ"، "گلادیاتور" و "سقوط شاهین سیاه" را از دیگر فیلم های علمی- تخیلی برشمرد و اضافه کرد: فیلم های "عنصر پنجم" و "جنگ ستارگان" با رویکردی آخرالزمانی ساخته شده است و در مجموع خیر و شر یکی از محورهای ثابت آن است.
شاه حسینی فیلم عنصر پنجم را الگوی سال 2012 دانست و گفت: در این فیلم خطری که سال قبل پیشگویی شده است در آینده محقق می شود، ساختار فیلم کاملاً طنز است که بیننده در نهایت متوجه می شود که عنصر پنجم عشق است.
وی تصریح کرد: در فیلم بیگانه نیز بشقاب پرنده هایی هستند که بدون آنکه دیده شوند روی شهرها می افتند و فناوری های کیهانی که دارند از فناوری های انسان ها پیشرفته تر است.
این پژوهشگر سینما تأکید کرد: مهمترین و سخت ترین مرحله فیلم های آخرالزمانی مرحله گره افکنی است که در آغاز فیلم شکل می گیرد و کار غیرممکن را برای بیننده ممکن می کند.

*قهرمانی آمریکایی ها به نمایندگی از بشریت!

این استاد دانشگاه عنوان کرد: در فیلم بیگانه همه خوبی ها در رئیس جمهور آمریکا نشان داده می شود و نهایتاً یک قهرمان ملی معرفی می شود که علم دوست، خانواده دوست و خلبان است.
شاه حسینی گفت: معمولاً در این فیلم ها آمریکایی ها به نمایندگی از تمام بشریت قهرمان می شوند و این فیلم ها سفارشی تر از فیلم هایی نظیر "دکتراستنج لاو" هستند زیرا در آن فیلم رئیس جمهور آمریکا یک انسان ابله و احمق است اما در فیلم بیگانه یک قهرمان می شود که به پروپاگاندا نزدیک تر است.
وی ادامه داد: اگر یک فیلم گره افکنی اولیه اش درست نباشد بسیار خنده دار و بیهوده می شود و در فیلم عنصر پنجم و اکثر فیلم های علمی – تخیلی به مشرق زمین نگاه منفی و تحقیر آمیزی وجود دارد.
این پژوهشگر سینما یادآور شد: در فیلم عنصر پنجم فاجعه آخرالزمانی با دین حل نمی شود و نشان می دهند که کلیسا و دین نمی توانند به داد بشریت برسند. شاه حسینی افزود: در این فیلم هر جا می بینند ضریب باور پذیری فیلم در حال کاهش است، آن را با طنز جبران می کنند به طوری که بیننده اقناع می شود. http://www.kanoonandisheh.com/topnews/003867.php

به گزارش خبرنگار کانون اندیشه جوان در این نشست دکتر "مجید شاه حسینی" پژوهشگر سینما گفت: موضوع آخرالزمان بحث روز دنیای غرب است و آخرالزمان تعریفش پایان دنیا نیست بلکه فصل نتیجه گیری دنیا است.وی اظهار کرد: درهیچ یک از فیلم ها نباید ضرورتاً به آخرالزمان اشاره کند و تنها کافیست به فصل آخرالزمان بپردازد.

این استاد دانشگاه افزود: فیلم فارنهایت 451 یکی از اتفاقات نادر در حوزه ادبیات آخرالزمانی غرب است از این جهت که 60 سال از نگارش آن می گذرد و یک انسان متفکر پیدا می شود که تکنولوژی را زیر سئوال می برد.شاه حسینی اضافه کرد: سال ها بشر پیشرفت کرد، تا بتواند مفاهیم انتزاعی را در قالب خط بیان کند و اگر توجه کنیم معجزات انبیا پیشین مانند تبدیل عصا به اژدها و زنده کردن مردگان همه از پی تصویر است؛ اما هنگامی که عقل بشر کامل می شود، معجزه پیامبر قرآن کریم از جنس عقل و شعور می شود.

*علاقه بشر به فیلم های کوتاه

این پژوهشگر سینما تصریح کرد: سینما، تلویزیون و تصویر، بشر را احاطه کرد تا حدی که بشر از علائم گرافیکی به جای خط استفاده کرد یعنی در اوج مدرنیته، بشر به دنیای باستان برگشت و از خط به تصویر تغییر جهت داد.وی عنوان کرد: زمانی بشر احساس کرد که از فیلم های سینمایی لذت می برد اما کم کم حوصله اش سر رفت به طوریکه در حال حاضر در دنیا جشنواره فیلم های کوتاه یک یا دو دقیقه ای برگزار می شود.این استاد دانشگاه ادامه داد: در فیلم های آخرالزمانی انسان درگیر فضای سایبر است و تنها به این دنیا محدود شده است و دیستوپیا ویران شهریست که در انتظار ماست که اکثر فیلم های مطرح تاریخ سینما معمولاً فیلم های ویران شهر را در ادامه زندگی بشر نشان می دهند.
شاه حسینی فیلم های مترو پلیس، عصر جدید چارلی چاپلین که در آن انسان گرفتار تکنولوژی شده است و فیلم های برزیل، 12 میمون و ماتریکس را از جمله فیلم های آخرالزمانی دانست و گفت: در این فیلم ها اشاره می کند که فرجام بشر چیست و چه ویران شهری انتظار بشر را می کشد.وی بیان کرد: از کارهای مشهور دوره سینمای کلاسیک، بیسکویت سبز است و دنیایی است که از جنازه انسان ها بیسکویت سبز می سازند.

*غلبه عشق بر تکنولوژی

این پژوهشگر سینما با اشاره به اینکه مغرب زمین بی میل نبوده است که چنین فیلم هایی را بسازد اضافه کرد: فیلم دونده بر لبه تیغ، دنیایی است که نشان می دهد ربات های هوشمند جای انسان ها را گرفته اند و انسان باید با آنها مقابله کند.  وی اظهار کرد: اکثر فیلم سازان مطرح دوست داشتند این فردای نا متوازن را نشان دهند و می بینید که در فیلم عنصر پنجم در آخرالزمان تکنولوژی قدرت زیادی پیدا نمی کند و عشق به عنوان عنصر پنجم به داد بشر می رسد.شاه حسینی تصریح می کند: انسانی که تصویری می شود، در عقلانیت خودش به بلاهت و نادانی دوره کودکی رجوع می کند و دنیایی را می سازد که دوزخ است.این استاد دانشگاه عنوان کرد: در فیلم دکتر استنج لاو، کودکانی هستند که با سرنوشت بشر بازی می کنند و معلوم نیست که از اعمال آنان باید گریست یا خندید.وی ادامه می دهد: در این فیلم همه چیز در طنز موحوشی فرو رفته است و بشر دارد در زیر چرخ های تکنولوژی خرد می شود. این پژوهشگر سینما یادآور می شود: فیلم عصر جدید چارلی چاپلین نیز با جنگ جهانی آغاز می شود و افرادی هستند که باید توپ شلیک کنند و در اینگونه فیلم ها رد پایی از فلسفه و دین وجود ندارد.
شاه حسینی بیان می کند: اگر با دقت نگاه کنیم کلیساهای قرن 9 و 10 میلادی با کلیساهای قرن 17 بسیار متفاوت است که در کلیساهای قرن های گذشته تمام مقدسین را به صورت بشری در خاک نقاشی می کنند اما در قرون 17 و 18، بشر در برابر جهان بینی تصویری قرارگرفته که خدا و مریم مقدس را به تصویر می کشند. وی با اشاره به جهان بینی تصویری انسان افزود: نقاشی معروف داوینچی را که دو انگشت روی هم قرارگرفته است را ارتباط انسان با خدا می دانند.

سپس فیلم دکتر استنج لاو پخش شد و دکتر شاه حسینی توضیحاتی حین آن ذکر کردند.

*طنز تلخ فیلم دکتر استنج لاو

وی گفت: هنگامی که در دوره سینمای رنگی، فیلم خود را سیاه و سفید می سازیم یعنی حرفی برای گفتن داریم.این پژوهشگر سینما تصریح کرد: ترکیب حروف، آهنگ و نام فیلم، بیننده را در اینکه فیلم طنز است یا نه مردد می کند.وی بیان کرد: اسپین دیکنز در تمام فیلم های قبلی اش نقش یک گاو چران را بازی کرده است که در این فیلم نیز مانند یک گاو چران نشسته بر بمب کشته می شود.شاه حسینی ادامه داد: در این فیلم نشان می دهد بشری را که کنترلش را به تکنولوژی مرگبار سپرده است و دارد می خوابد و اینکه یک ماشین با بشر گفتگو می کند و ماشین کد نابودی بشر را مخابره می کند.این استاد دانشگاه اضافه کرد: در بخشی از فیلم که در پایگاه اتمی است تابلویی قرار دارد که چندین بار از زوایای مختلف آن را نشان می دهد و روی آن نوشته شده است "صلح تخصص ماست" و تاکید دارد که این تناقض را به رخ بکشد و نشان از کابویی هایی دارد که دارند با سرنوشت دنیا شوخی می کنند.

*دنیا، دنیای جنگ است

وی گفت: انسان آخرین اختیاراتش را به دست ماشین می دهد و کاملاً تقابلی از دیسیپریم یک فرد انگلیسی با روحیه لات گونه یک آمریکایی است و گفتمانی است که دنیا در حال نابودی است و این افراد در تعاملات کابویی خود در حال کشتن وقت هستند.این پژوهشگر سینما عنوان کرد: در این فیلم نشان می دهد که دنیا دنیای جنگ است و به جنگ های لائوس، ویتنام و مکزیکوسیتی اشاره می کند.وی تصریح کرد: حتی ژنرال ها نیز در فیلم مجری نیستند و ماشین ها به نیابت از بشر تصمیم می گیرند و هر چه فیلم جلوتر می رود این کلید واژه پررنگ تر می شود.
شاه حسینی بیان کرد: هر چه می گذرد مدل چهره ها غیرانسانی تر و آدم ها ربات تر می شوند.این استاد دانشگاه اضافه کرد: در بخشی از فیلم رئیس جمهور آمریکا می گوید شما حق ندارید اینجا جنگ کنید، اینجا اتاق جنگ است و نشان می دهد دنیا هر لحظه در حال نابودی است و این افراد با حرف های بیهوده وقت را تلف می کنند.وی ادامه داد: یک فیلم ساز با تجربه ارزش های بیننده را به تصویر می کشد که این مسئله در فیلم دکتر استنج لاو با مفهوم آخرالزمانی نیز به چشم می خورد. شاه حسینی گفت: در این فیلم نشان می دهد که بشر از انسانیتش فاصله گرفته و همه اراده خود را به دست ربات ها سپرده است و حکایت اعتیاد بشر به تکنولوژی مانند قصه داستان مولوی در شعر، من مستسقی ام آبم کشد – گرچه می دانم که آبم می کشد، است. http://www.kanoonandisheh.com/report/003851.php