سرویس نقد رسانه پایگاه 598 - سی سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد اما هنوز آن‌طور که بایسته است به تاریخ معاصر کشورمان که به شکل‌گیری این انقلاب جهانی و سقوط رژیم 2500 شاهنشاهی انجامیده، پرداخته نشده است و بارها امام خامنه‌ای که میراث‌دار برحق این انقلاب است درجلسات مختلف با هنرمندان به این موضوع تاکیده داشته‌اند؛ سفارشاتی که متاسفانه از سوی مسوولان کمترعملیاتی شده است. تاریخ هرچند دست‌مایه برخی از سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی است، اما بیشتر نگاه فیلم‌سازان به حواشی بوده تا اصل تاریخ؛ شاید دراین سی واندی سال تلویزیون در عرصه فیلم و سریال، روایت‌گر خوبی برای تاریخ معاصرمان نبوده است، اما با این حال معدود افرادی بوده‌اند که بی‌محابا تکلیف خود را ادا کرده‌اند و برای روشنگری نسل جوان انقلاب در رابطه با توطئه‌های بزرگی که در تاریخ معاصر ضد این ملت انجام شده از هیچ تهدید و نقدهای مغرضانه‌ای نهراسیده‌اند.
این سال‌ها محمدرضا ورزی چهره نام آشنایی برای تاریخ کشورشده است. او از معدود کارگردانانی است که به‌صورت تخصصی درعرصه تاریخ ورود پیدا کرده و در سایه ایمان به خدا وتعهد کاری‌اش توانسته برای اولین‌بار در طول این سال‌ها نقش فرقه ضاله‌بهاییت را در خیانت به این مملکت به تصویر بکشد و حتی چهره واقعی رییس فرقه بابیت را در قاب تلویزیون جمهوری اسلامی به نمایش درآورد تا جایی که رسما از سوی روسای فرقه بهاییت مورد تهدید قرار گرفت اما با اینکه هیچ‌گونه حمایتی ازسوی مدعیان اصول‌گرایی نشد؛همچنان عزم خود را بیان حقایق تاریخی راسخ می‌داند او که پیش ازاین به عنوان تنها کارگردانی که حقاقی رژیم پهلوی را به تصویر کشیده تلقی می‌شد، باردیگر قصد دارد تا حقایق دیگری از کتاب قطور تاریخ این کشور را درقالب سریالی بانام «معمای شاه» بیان کند.
این کارگردان جوان بر اساس دیدگاه‌های دینی و سیاسی‌اش فیلم و سریال می‌سازد و به گفته خودش حاضر نیست از این راه دست بکشد. خودش می‌گوید افتخارش این است که مسلمان و شیعه علی (ع) به دنیا آمده، حتی اگر یک روز از عمرش باقی باشد از دشمنی با صهیونیزم دست برنخواهد داشت و فیلم و سریال‌هایی خواهد ساخت که براساس اعتقادتش باشد با وی گفت‌وگویی داشته‌ایم:
-در بررسی اجمالی آثار شما درمی‌یابیم که اکثرا پیرامون تاریخ معاصرهستند با توجه به اینکه کار دراین عرصه به نسبت مشکل‌تر از سایر حوزه‌هاست چرا این‌گونه سوژه‌ها را انتخاب می‌کنید؟
واقعیت امر این است که دراین بخش تاریخ که از اهمیت بالایی هم برخورداراست کم کاری داشتیم و باید کارکرد بازگوکردن آنها ضرورت دارد به دلیل اینکه عمدتا نسل جوان در بحرانی قرار گرفته‌اند که ناشی از کم‌اطلاعی درمورد وقایع تاریخ معاصر ماست به طورمثال درقضیه ملی شدن صنعت نفت دکترمصدق با حمایت آیت‌الله کاشانی موفقیت‌هایی کسب کرد، اما بعد ازمدتی مصدق به شرایطی رسید که فکر کرد به تنهایی وبدون اتکاء به روحانیت ومردم می‌تواند کارگسترده‌ای انجام بدهد نتیجه آن را هم دیدیم . بنابراین باید این مقاطع تاریخی گفته شود و بیش ازهمه این رسالت به عهده آموزش و پرورش است که چنین آموزه‌هایی را به نسل نوجوان وجوان ما انتقال بدهد متاسفانه روش تدریس تاریخ درمدارس ما، تاریخ گویی است که درتمام مدارس دنیا منسوخ شده است؛ تاریخ‌گویی برای دانش‌آموزان مناسب نیست اینکه آنها بدانند به طور مثال میرزاکوچک خان درچه تاریخی به شهادت رسید مهم نیست، بلکه مهم تحلیل تاثیر حضور و شهادت میرزاست یا تاثیر حضورشهید مطهری که خیلی مهم‌تر از این است که دانش‌آموزان ما تاریخ شهادت او را حفظ کنند باید تفکرمطهری تحلیل شود، لذا دراین شرایط وظیفه ما درعرصه فیلم‌سازی است تا ازسر تکلیف این اطلاع‌رسانی را داشته باشیم
نکته مهمی که در آثار شما دیده می‌شود وفاداری و تعهدتان به مفاهیم تاریخی است چیزی که کمتر در مجموعه های تاریخی تلویزیونی شاهد آن هستیم زیرا بعضا چاشنی دراماتیک آنها خیلی پررنگ‌تر از اصل تاریخی است به صورتی‌که به تخیل بیشتر نزدیک می‌شوند.
مجموعه‌های تاریخی را با همراهی مشاوران پژوهشی دنبال کرده‌ام؛ عبدالله شهبازی، دکترموسی نجفی وبعد ازآن بیشتر دکترموسی حقانی درموسسه تحقیقات ومطالعات تاریخ معاصر ایران و از مرکز اسناد انقلاب اسلامی هم برخوردار شدیم حتی‌المقدور تلاش کرده‌ایم تا اشتباهات تاریخی کمتری داشته باشیم البته ناگفته نماند مفاهیم تاریخی به دلیل شرایطی که دارند باید داستان‌پردازی کرد و در قالب نمایش ارایه شوند تا برای مخاطب قابل فهم‌تر وملموس‌تر شوند. به طورمثال ممکن است یک واقعه تاریخی بسیار تلخ وگزنده باشد که گفتن آن هم ضرورت دارد ولی هضم آن برای مخاطب سخت است آن‌جا خوب است تا داستان پردازی کنیم؛ البته به‌گونه‌ای به اصل تاریخ لطمه‌ای وارد نشود به‌طورحتم داستان با تخیل فرق دارد؛ قصه در تاریخ یعنی اینکه به‌عنوان نمونه مساله انجمن‌های ایالتی ولایتی توسط اسدالله اعلم مطرح شده تا برای سوگند درمجلس التزام سوگند به قرآن حذف شود به صورتی‌که زمینه ایجاد می‌شود تا کم کم بهاییان هم درکشوربه رسمیت شناخته شوند که خطر بزرگی برای اسلام بود خوب تاثیراین مساله مهم را می‌توان در قالب داستانی درخانواده مذهبی نشان داد که نگران هستند با قصه‌پردازی آن را به تصویر درآورد، اما اگریک اتفاق ساده را با خیال‌پردازی به صورت دیگری ارایه دهیم درست نیست وتخریب تاریخ است.
یک فیلم‌ساز نباید وارد آن شود به‌خصوص برای نسلی که آن واقعه تاریخی را درک نکرده و قرار است درقالب فیلم وسریال به کنه مساله پی ببرد. برای من پیام تاریخی مهم‌تر از جزییات وقایع و رویدادهایی است که در تاریخ رخ داده است؛البته این به معنی عدم وفاداری به تاریخ نیست و کارگردان موظف است در به تصویر کشیدن وقایع تاریخی به واقعیت‌های تاریخی وفادار باشد. درتمام این سریال‌هایی که کار کردم یک پیام مشترک داشتم که این به سوال اول شما نیز پاسخ می‌دهد و آن پیام این بود که یک تفکری در پس پرده سیاست‌های بیگانگان وجود دارد که خواهان نابودی اسلام و فرهنگ ایرانی در مرکزیت خاورمیانه است. من سعی کردم با برجسته کردن این مفاهیم از دل روایت‌های تاریخی، نسل جوان را نسبت به نقشه‌های بیگانگان درباره این سرزمین آگاهی بدهم. به‌عبارت دیگر هدف اصلی من از روایت تاریخ معاصر برانگیختن حس استقلال‌طلبی و بیگانه‌ستیزی در مخاطب بویژه نسل جوان بود.
-به نظر شما تعامل بین مورخ وفیلم ساز در تولید یک مجموعه خوب تاریخی چقدر لازم است؟
بسیا رضروری است چون هر کدام در یک حوزه تخصص و شناخت دارند هدف ما هم تنها فیلم‌سازی نیست اگرآن‌طوربود خودم را به دردسر نمی‌انداختم ومانند بسیاری دیگرسراغ تولید وساخت سریال‌های ملودرام خانوادگی می‌رفتم که هم بازار خوبی دارد وهم بدون دردسر است مخاطب زیادی هم داشت این همه هجمه و اتهام هم علیه من راه نمی افتاد.
-از نکات جالب توجه در مجموعه‌های شما، این بود که برای اولین بار حضور بهاییت و چهره واقعی فروغی را به تصویر کشیدند این قضیه برای شما مشکلی ایجاد نکرد؟
ما نباید فقط درکلام به شیعه بودن‌مان اشاره کنیم، بلکه می‌بایست درعمل هم ثابت کنیم حالا درهر جایگاه ومقامی که هستیم بدون واهمه باید به دشمنان دین اسلام بگوییم شیعه هستیم و عقاید دینی ما براین اساس است؛ شاید اگر در کتاب‌های درسی ما به وضوح این اسناد تاریخی آورده می‌شد با چنین مشکلاتی مواجه نبودیم باید بپذیریم که نسل فعلی ما مانند گذشته کتاب‌خوان نیست و بیشتر وابسته به فیلم و اینترنت هستند حالا این رسالت سنگین آگاهی‌سازی به عهده ما درعرصه فیلم‌سازی است تا این مفاهیم مستدل تاریخی را برایشان بازگوکنیم، زیرا آینده این انقلاب به‌عهده نسل جوان است لذا فکر می‌کنم بیشترین سرمایه‌گذاری دولت باید در زمینه آموزش وپرورش باشد و ازهمان اوان هفت سالگی آغازتحصیل، روی فرزندان‌مان سرمایه گذاری کنیم. درمورد مطرح کردن نفوذ بهاییت درکشور متاسفانه برای حمایت در این امرتوقع بیشتری داشتم که به شدت هم مورد هجمه تبلیغاتی قرارگرفتم چون به مزاج آنها خوش نیامد درحالی‌که من به عنوان فیلم‌سازتنها تاریخ را بازگو کردم که با عکس‌العمل بهاییان و عوامل آنها مواجه شدم ادعایی ندارم همه آن چیزی که در تاریخ بوده است را به تصویرکشیدم، ولی برای همان کلی‌گویی‌های تاریخی،بنده درمظان اتهام و تهمت‌های زیادی قرار گرفتم بسیاری ازاتهاماتی که در روزنامه‌ها و نشریات مختلف به من وارد می شد نشات گرفته ازنیات سردمداران فرقه ضاله بهاییت بود، زیرا آنها خودشان نمی‌آیند به طورعلنی ابراز وجود کنند، بلکه از راه نفوذ برعوامل خود دیگران را تحریک می کنند شاید حتی طرف هم نداند که بازیچه دست این فرقه ضاله شده است و با نوشتن مطالبی سعی دارد تا مرا تخریب کند ولی بدانند تخریب بنده به کسی کمکی نمی‌کند؛ چراکه تمام این اسناد ومدارک تاریخی موجود هستند ومطمئنا اگرمحمدرضا ورزی دراین‌باره فیلمی نسازد هزاران نفر دیگرهستند که به نوعی این اسناد را منتشر می‌کنند؛ این‌ها هویت تاریخی ما هستند که وجود دارند وتوفیقی بود که نصیب بنده شد تا گوشه‌ای ازآن را در قالب مجموعه‌ای تلویزیونی مطرح کنم.
بهرحال مملکتی هستیم که انقلاب کردیم تا اسلام را زنده کنیم و دین اسلام هم تنها به حجاب نیست بلکه حجاب یکی ازبخش‌های دین اسلام است در درجه اول حقانیت اسلام مطرح است ما به عنوان مسلمان باید بتوانیم حافظ آن باشیم و این چیزی است که می‌خواهیم تصمیم بگیریم خداوند هم این‌گونه مقدرکرده است و تنها می‌توانیم این مدال افتخار را به سینه داشته باشیم که خدا ما را مسلمان و شیعه در ایران زمین قرار داده است باید قدردان این موهبت باشیم و آن را در عمل نشان دهیم بدون اینکه از واکنش دشمنان بترسیم. شهید مطهری برای این که حقانیت اسلام را اثبات کند افراد زیادی علیه او اقدام کردند حتی دراین راه شهید شد، ولی در آنها واقع خودشان را حذف کردند و مطهری برای همیشه تاریخ زنده است.
-گویا وابستگی رژیم پهلوی به صهیونیسم بین الملل باعث نفوذ بیشاز اندازه آنها درکشورما شده بود تا جایی که بهاییان مجال جولان داشتند آیا در «معمای شاه» هم به این نکات اشاره شده است؟
بله چون موضوع پیرامون شخصیت محمدرضا شاه است. خاندان روچیلد در انگلیس دارای قدرت زیادی حتی بالاتر از ملکه است وبزرگترین سرمایه داران اروپایی‌اند که حتی گردانندگان اسراییل بخشی ازاین خاندان هستند. ویکتورروچیلد دوست صمیمی و نزدیک محمدرضاشاه بود که با هم رفت وآمد خانوادگی داشتند او به قدری روی شاه مملکت ایران اثر گذاشته بود که فرح دیبا نقشه کاخ نیاوران که کاخ مرکزی واصلی شاه بود را براساس خانه روچیلد طراحی کرد به‌صورتی‌که تمام ابعاد و زوایای کاخ دقیقا عین خانه روچیلد است نقشه‌های آن کاملا موجود است این تنها نمونه کوچکی از تسلط یهودیان بر شاه بود.
-جسارتی که شما داشتید این بود که چهره و شخصیت واقعی محمدرضاشاه را در تلویزیون به‌تصویرکشیدید برخلاف فیلم‌هایی که اکثرا شاه را بی‌طرف نشان می‌دهند وتمام مشکلات را به گردن اطرافیان شاه می‌اندازند.
ما سعی کردیم با توجه به اسناد و مدارک مستدل تاریخی تا چهره واقعی محمدرضا پهلوی را نشان دهیم. امام خمینی(ره) نکته جالبی درباره خاندان پهلوی داشتند مبنی براین‌که اگر سایر شاهان درکشور جنایت می‌کردند، پهلوی هم جنایت کرد وهم خیانت. اسناد این جنایت وخیانت هم موجود است برای همین از آموزش وپرورش‌مان گله دارم که چرا هنوزنتوانسته است این مسایل را برای فرزندان‌مان تشریح و کالبدشکافی کند؛ اینکه از 12 بهمن یعنی ورود حضرت امام(ره) به ایران تا22 بهمن انقلاب به پیروزی رسید را جشن می‌گیریم و رسانه‌های ما هم پیروزی انقلاب را به همین دهه محدود کرده‌اند کافی نیست ما دراین عرصه نیازبه اطلاع‌رسانی و بصیرت‌دهی به‌خصوص برای نسل جوان داریم و باید چهره شاه خائن را برای همگان برملا کنیم.
-با توجه به این مساله درمجموعه جدیدتان یعنی «معمای شاه» تا چه اندازه سعی کردید تا حقایق خیانت‌های شاه را برملا کنید؟
دراین سریال ما براساس مدارک واسناد به اصالت تاریخ می‌پردازیم به‌همین‌خاطربرای این پروژه بزرگ سیما، بزرگترین مورخان را برای کار دعوت کردیم ازجمله موسی حقانی که تحلیل‌های خوبی از تاریخ دارد معتقدم که این کار را باید به صورت گروهی انجام داد تا بعد ازگذشت سی وچهارسال از پیروزی انقلاب اسلامی یک‌بار برای همیشه حقیقت تاریخ پهلوی را برای همه بازگو کنیم.
-با توجه به این رویکرد درساخت مجموعه«معمای شاه» با مشکلی مواجه نشدید؟
بسیار زیاد. خیلی‌ها مدام سنگ جلوی پا می‌اندازند وچوب لای چرخ می‌گذارند نمی‌خواهند این سریال با چنین مضمونی ساخته شود؛ درحالی‌که بیان این حقایق برای نسل جوان ما ضرورت دارد عده‌ای نمی‌خواهند این کارساخته شود، اما به لطف خداوند و به همت مهندس ضرغامی ریاست سازمان صداوسیما ودکتر دارابی معاونت محترم سیما ومهندس فرجی مدیرشبکه اول و نیز دکتر فنائیان مدیر کل نمایش سیما کار انجام شد . از مسوولان تقاضا داریم تا دراین پروژه بزرگ فرا ملی که متعلق به جمهوری اسلامی است برای روشنگری و آگاه‌سازی نسل جوان ما را یاری کنند تا بتوانیم خیلی از ناگفته‌های تاریخ معاصر کشورمان را که دراین سال‌ها گفته نشده را به تصویر بکشیم.
-بااین وجود قطعا بازخوردهای زیادی هم به نسبت «عمارت فرنگی » باید داشته باشد.
بله این کاری جهانی است که شخصیت شاه را به تصویر می‌کشد واصلا متعلق به مناسبتی محدود به دهه فجر نیست بسیار گسترده‌تر ازآن است برای این کار یک بسیج همگانی داریم تا در قالب 45 قسمت تولید شود یقین دارم که این کار تکلیفی و جهادی است برای بیان حقیقت‌های تاریخی، تا آن‌جا که خدا یاری کند و بتوانم دراین راه خواهم ماند ولی با این وجود اگر مسوولان نخواهند من نمی‌توانم به اجبار جوانان را با تاریخ معاصر آشنا سازم این یک تکلیف است که باید انجام شود.
-«معمای شاه» دنباله «عمارت فرنگی» است و در چه مرحله‌ای ازکارهستید.
بله مجموعه «معمای شاه» در ادامه «عمارت فرنگی» است؛ یعنی از سال 1315 که از سویبس به ایران بازگشت تا سال 1359 ومرگ محمدرضاشاه است که دراین دوران اتفاقات مختلفی رخ داده و سعی کردیم تا به آنها اشاره داشته باشیم ازجمله فداییان اسلام و شهید نواب صفوی و همچنین دراین مجموعه، برای اولین باربه شخصیت مرحوم آیت الله العظمی بروجردی پرداخته شده است، ملی شدن صنعت نفت تانهضت اسلامی امام خمینی، جشنهای 2500ساله و...تا بهمن 57 و اتفاقات بعد ازآن را درمجموعه آوردیم. واگرکارخوب پیش برود درحال حاضرهم درمرحله پیش تولید مجموعه قرار داریم برای این پروژه بزرگ ملی با برد جهانی از بازیگران زیادی استفاده شده که کار پرحجمی خواهد بود.
-با توجه به این که اخیرا با حمایت فرح دیبا فیلم مستند دروغینی به نام« ملکه ومن»ساخته شده فکر می‌کنید عکس‌العمل پهلوی‌های فراری ازاین کار چگونه باشد؟
تاکنون که سعی کرده‌اند عادی جلوه بدهند ولی خود من علاقه‌مندم تا فرح دیبا این مجموعه را دنبال کند تا به گروهی متوجه شوند فیلم «ملکه ومن» فیلمی تخیلی بیش نیست و مستندی دروغین است که بازسازی شده و اگر دختر او خودکشی می کند به دلیل افسردگی است که فرح دیبا برسرقبراو با کنایه می‌گوید:«این محصول انقلاب شکوهمند اسلامی است.» پاسخ خون شهدای 17شهریوری که مظلومانه به خاک وخون کشیده شدند را بدهند. جواب این مسایل هنوزمانده تا این ها بدهند. شاه با آن ذلت از ایران رفت و با آن خفت درغربت مرد باید بدانند که هنوزخانواده‌های شهدای ما زنده هستند و فرزندان پهلوی باید تقاص پس بدهند، زیرا و برای همیشه تاریخ جنایت شاه و خاندان پهلوی درخاطره ها خواهد ماند.
* مصاحبه از معصومه طاهری / http://www.598.ir/fa/news/110799
