موضوع "آخرالزمان" بحث روز دنیای غرب است
سومین جلسه از سلسله نشست های تحلیلی سینما و اندیشه با موضوع "آخرالزمان تکنولوژیک در سینما" به همت کانون اندیشه جوان و با همکاری فرهنگسرای رسانه برگزارشد.گزارش از: زینب صناعی 25 اسفند88
به گزارش خبرنگار کانون اندیشه جوان در این نشست دکتر "مجید شاه حسینی" پژوهشگر سینما گفت: موضوع آخرالزمان بحث روز دنیای غرب است و آخرالزمان تعریفش پایان دنیا نیست بلکه فصل نتیجه گیری دنیا است.وی اظهار کرد: درهیچ یک از فیلم ها نباید ضرورتاً به آخرالزمان اشاره کند و تنها کافیست به فصل آخرالزمان بپردازد.
این استاد دانشگاه افزود: فیلم فارنهایت 451 یکی از اتفاقات نادر در حوزه ادبیات آخرالزمانی غرب است از این جهت که 60 سال از نگارش آن می گذرد و یک انسان متفکر پیدا می شود که تکنولوژی را زیر سئوال می برد.شاه حسینی اضافه کرد: سال ها بشر پیشرفت کرد، تا بتواند مفاهیم انتزاعی را در قالب خط بیان کند و اگر توجه کنیم معجزات انبیا پیشین مانند تبدیل عصا به اژدها و زنده کردن مردگان همه از پی تصویر است؛ اما هنگامی که عقل بشر کامل می شود، معجزه پیامبر قرآن کریم از جنس عقل و شعور می شود.
*علاقه بشر به فیلم های کوتاه
این پژوهشگر سینما تصریح کرد: سینما، تلویزیون و تصویر، بشر را احاطه کرد تا حدی که بشر از علائم گرافیکی به جای خط استفاده کرد یعنی در اوج مدرنیته، بشر به دنیای باستان برگشت و از خط به تصویر تغییر جهت داد.وی عنوان کرد: زمانی بشر احساس کرد که از فیلم های سینمایی لذت می برد اما کم کم حوصله اش سر رفت به طوریکه در حال حاضر در دنیا جشنواره فیلم های کوتاه یک یا دو دقیقه ای برگزار می شود.این استاد دانشگاه ادامه داد: در فیلم های آخرالزمانی انسان درگیر فضای سایبر است و تنها به این دنیا محدود شده است و دیستوپیا ویران شهریست که در انتظار ماست که اکثر فیلم های مطرح تاریخ سینما معمولاً فیلم های ویران شهر را در ادامه زندگی بشر نشان می دهند.
شاه حسینی فیلم های مترو پلیس، عصر جدید چارلی چاپلین که در آن انسان گرفتار تکنولوژی شده است و فیلم های برزیل، 12 میمون و ماتریکس را از جمله فیلم های آخرالزمانی دانست و گفت: در این فیلم ها اشاره می کند که فرجام بشر چیست و چه ویران شهری انتظار بشر را می کشد.وی بیان کرد: از کارهای مشهور دوره سینمای کلاسیک، بیسکویت سبز است و دنیایی است که از جنازه انسان ها بیسکویت سبز می سازند.
*غلبه عشق بر تکنولوژی
این پژوهشگر سینما با اشاره به اینکه مغرب زمین بی میل نبوده است که چنین فیلم هایی را بسازد اضافه کرد: فیلم دونده بر لبه تیغ، دنیایی است که نشان می دهد ربات های هوشمند جای انسان ها را گرفته اند و انسان باید با آنها مقابله کند. وی اظهار کرد: اکثر فیلم سازان مطرح دوست داشتند این فردای نا متوازن را نشان دهند و می بینید که در فیلم عنصر پنجم در آخرالزمان تکنولوژی قدرت زیادی پیدا نمی کند و عشق به عنوان عنصر پنجم به داد بشر می رسد.شاه حسینی تصریح می کند: انسانی که تصویری می شود، در عقلانیت خودش به بلاهت و نادانی دوره کودکی رجوع می کند و دنیایی را می سازد که دوزخ است.این استاد دانشگاه عنوان کرد: در فیلم دکتر استنج لاو، کودکانی هستند که با سرنوشت بشر بازی می کنند و معلوم نیست که از اعمال آنان باید گریست یا خندید.وی ادامه می دهد: در این فیلم همه چیز در طنز موحوشی فرو رفته است و بشر دارد در زیر چرخ های تکنولوژی خرد می شود. این پژوهشگر سینما یادآور می شود: فیلم عصر جدید چارلی چاپلین نیز با جنگ جهانی آغاز می شود و افرادی هستند که باید توپ شلیک کنند و در اینگونه فیلم ها رد پایی از فلسفه و دین وجود ندارد.
شاه حسینی بیان می کند: اگر با دقت نگاه کنیم کلیساهای قرن 9 و 10 میلادی با کلیساهای قرن 17 بسیار متفاوت است که در کلیساهای قرن های گذشته تمام مقدسین را به صورت بشری در خاک نقاشی می کنند اما در قرون 17 و 18، بشر در برابر جهان بینی تصویری قرارگرفته که خدا و مریم مقدس را به تصویر می کشند. وی با اشاره به جهان بینی تصویری انسان افزود: نقاشی معروف داوینچی را که دو انگشت روی هم قرارگرفته است را ارتباط انسان با خدا می دانند.
سپس فیلم دکتر استنج لاو پخش شد و دکتر شاه حسینی توضیحاتی حین آن ذکر کردند.
*طنز تلخ فیلم دکتر استنج لاو
وی گفت: هنگامی که در دوره سینمای رنگی، فیلم خود را سیاه و سفید می سازیم یعنی حرفی برای گفتن داریم.این پژوهشگر سینما تصریح کرد: ترکیب حروف، آهنگ و نام فیلم، بیننده را در اینکه فیلم طنز است یا نه مردد می کند.وی بیان کرد: اسپین دیکنز در تمام فیلم های قبلی اش نقش یک گاو چران را بازی کرده است که در این فیلم نیز مانند یک گاو چران نشسته بر بمب کشته می شود.شاه حسینی ادامه داد: در این فیلم نشان می دهد بشری را که کنترلش را به تکنولوژی مرگبار سپرده است و دارد می خوابد و اینکه یک ماشین با بشر گفتگو می کند و ماشین کد نابودی بشر را مخابره می کند.این استاد دانشگاه اضافه کرد: در بخشی از فیلم که در پایگاه اتمی است تابلویی قرار دارد که چندین بار از زوایای مختلف آن را نشان می دهد و روی آن نوشته شده است "صلح تخصص ماست" و تاکید دارد که این تناقض را به رخ بکشد و نشان از کابویی هایی دارد که دارند با سرنوشت دنیا شوخی می کنند.
*دنیا، دنیای جنگ است
وی گفت: انسان آخرین اختیاراتش را به دست ماشین می دهد و کاملاً تقابلی از دیسیپریم یک فرد انگلیسی با روحیه لات گونه یک آمریکایی است و گفتمانی است که دنیا در حال نابودی است و این افراد در تعاملات کابویی خود در حال کشتن وقت هستند.این پژوهشگر سینما عنوان کرد: در این فیلم نشان می دهد که دنیا دنیای جنگ است و به جنگ های لائوس، ویتنام و مکزیکوسیتی اشاره می کند.وی تصریح کرد: حتی ژنرال ها نیز در فیلم مجری نیستند و ماشین ها به نیابت از بشر تصمیم می گیرند و هر چه فیلم جلوتر می رود این کلید واژه پررنگ تر می شود.
شاه حسینی بیان کرد: هر چه می گذرد مدل چهره ها غیرانسانی تر و آدم ها ربات تر می شوند.این استاد دانشگاه اضافه کرد: در بخشی از فیلم رئیس جمهور آمریکا می گوید شما حق ندارید اینجا جنگ کنید، اینجا اتاق جنگ است و نشان می دهد دنیا هر لحظه در حال نابودی است و این افراد با حرف های بیهوده وقت را تلف می کنند.وی ادامه داد: یک فیلم ساز با تجربه ارزش های بیننده را به تصویر می کشد که این مسئله در فیلم دکتر استنج لاو با مفهوم آخرالزمانی نیز به چشم می خورد. شاه حسینی گفت: در این فیلم نشان می دهد که بشر از انسانیتش فاصله گرفته و همه اراده خود را به دست ربات ها سپرده است و حکایت اعتیاد بشر به تکنولوژی مانند قصه داستان مولوی در شعر، من مستسقی ام آبم کشد – گرچه می دانم که آبم می کشد، است. http://www.kanoonandisheh.com/report/003851.php